.jpg)
Folic acid
آزمایش فولیک اسید
رنج نرمال آزمایش فولیک اسید
mmo1/L 11 - 57 یا ng/ml 5 - 25
کاربرد آزمایش فولیک اسید
این آزمایش مقدار فولات خون را اندازه گیری می کند و برای مبتلایان به کم خونی مگالوبلاستیک استفاده می شود. همچنین به منظور بررسی وضع تغذیه یی به ویژه در افراد الکلی نیز به کار می رود.
شرح آزمایش آزمایش Folic acid
اسید فولیک یکی از انواع ویتامین B است که برای عملکرد طبیعی گلبول های سفید و قرمز خون و نیز ساخت مقادیر کافی برخی از انواع پورین ها و پیریمدین ها که پیش ساز اسید داکسی ریبونوکلئیک (DNA) می باشند ، ضروری است. همچنین این ماده برای ساخت چند نوع اسید آمینه نیز مورد استفاده قرار می گیرد. ویتامین B12 برای تبدیل 5 _ متیل تتراهیدروفولات غیر فعال به تتراهیدروفولات فعال ( شکل فعال فولات ) لازم است. سطح فولات نیز همانند ویتامین B12 به مصرف کافی آن در رژیم غذایی و جذب طبیعی این ویتامین از روده بستگی دارد.
چنانچه مقدار فولات سرمی بیماری پایین باشد به آن معنی است که رژیم غذایی بیمار حاوی مقدار کافی فولات نمی باشد و / یا جذب فولات زیر حد طبیعی است. هم زمان نیز سطح فولات باقی کاهش می یابد. بهترین روش تعیین مقدار فولات بافت ، اندازه گیری مقدار آن در گلبول های قرمز است. کاهش فولات گلبول های قرمز به معنای کاهش فولات بافتی است که علت آن کمبود فولات است که نیازمند فولات درمانی می باشد ، یا به سبب کمبود اولیه ویتامین B12 است که مانع از برداشت سلولی فولات می گردد. در مورد اخیر درمان صحیح دادن ویتامین B12 ( و نه فولات ) به بیمار می باشد. از این رو توصیه می گردد که علاوه بر فولات سرم ، فولات RBC نیز اندازه گیری شود.
اندازه گیری سطح فولات خون به منظور ارزیابی مقدار فولات بدن در بارداری ، بررسی اختلالات همولیتیک و نیز جهت تشخیص کم خونی های ناشی از کمبود اسید فولیک ( که در آن RBC بزرگ می گردد و موجب آنمی مگالوبلاستیک می شود ) مورد استفاده قرار می گیرد. طول عمر این گلبول های قرمز کوتاه بوده و دچار اختلال ظرفیت حمل اکسیژن می باشند. اگر سطح فولات خون پایین باشد ، فولات RBC نیز اندازه گیری می شود.
علل اصلی کمبود اسید فولیک شامل کمبود رژیم غذایی ( اغلب در افراد الکلی ) ، سندرم سوء جذب ، بارداری و مصرف برخی داروهای ضد تشنج می باشد. کاهش سطح اسید فولیک در کم خونی کمبود اسید فولیک ( کم خونی مگالوبلاستیک ) ، کم خونی همولیتیک ، سوء جذب ، سندرم سوء تغذیه ، بدخیمی ، بیماری های کبدی ، اسپرو و بیماری سلیاک مشاهده می شود. برخی داروها ( مانند داروهای ضد تشنج ، ضد مالاریا ، الکل ، آمینوپترین ، متوترکسات ) آنتاگونیست اسید فولیک بوده و در ساخت اسیدنوکلئیک تداخل ایجاد می کنند. افزایش سطح folic acid ممکن است در بیماران دچار کم خونی پرنیسیوز مشاهده گردد. این بیماران فاقد مقدار کافی ویتامین B12 جهت سوخت و ساز اسید فولیک می باشند ، بنابر این سطح فولات در آنان افزایش می یابد. آزمون اسید فولیک را باید به همراه آزمایش سنجش سطح B12 انجام داد.
آزمایش فولات اغلب بخشی از ارزیابی بیماران الکلی به منظور بررسی وضع تغذیه یی آنان می باشد. ذخایر فولات بدن حداقل 5 ماه پیش از ضهور کم خونی مگالوبلاستیک تخلیه می شود.
عوامل تداخل کننده آزمایش Folic acid
چنانچه بیمار دچار کمبود فولات ، خون دریافت کرده باشد ، سطح فولات ممکن است به طور کاذب طبیعی گردد.
روش ایمونواسی ، روش انتخابی اندازه گیری اسید فولیک است. بنابر این باید از مصرف رادیونوکلئید ها حداقل 24 ساعت قبل از انجام آزمایش اجتناب نمود.
داروهای کاهنده آزمایش فولیک اسید
الکل – آمینوپترین – اسیدآمینوسالیسیلیک – آمپی سیلین – ضد مالاریاها – کلرامفنیکل – اریترومایسین – استروژن ها – متوترکسات – ضد بارداری های خوراکی – مشتقات پنی سیلین – فنوباربیتال – فنی توئین – تتراسیکلین ها
روش کار و مراقبت از بیمار
ناشتایی : ندارد
لوله ی معمول خون : قرمز
به بیمار تذکر دهید که قبل از آزمایش ، مشروبات الکلی مصرف ننماید.
نمونه را پیش از آغاز درمان با فولات بگیرید.
افزایش سطح فولیک اسید
کم خونی پرنیسیوز : چنانچه مقدار کافی ویتامین B12 برای سوخت و ساز اسید فولیک وجود نداشته باشد ، سطح فولات افزایش می یابد.
گیاهخواری : افزایش مصرف سبزیجات حاوی فولات می تواند منجر به افزایش سطح اسید فولیک گردد.
انتقال مقدار زیاد خون : فولاد گلبول های قرمز پاره شده در خون ذخیره می تواند موجب افزایش کاذب سطح ان گردد.
کاهش سطح فولیک اسید
سوء تغذیه : عدم مصرف اسید فولیک به مقدار کافی شایع ترین علت کمبود فولاد است. چنین حالتی در افراد الکلی شایع تر می باشد. همچنین الکل جذب اسید فولیک را کاهش می دهد.
سندرم سوء جذب ( مانند اسپرو ، بیماری سلیاک ) : اسید فولیک نیز همانند ویتامین B12 در روده ی کوچک جذب می شود. در صورت وجود سوء جذب ، اسید فولیک جذب نمی گردد و از سطح بافتی و سرمی آن کاسته می شود.
بارداری : علت کمبود اسید فولیک در زنان باردار احتمالاً تلفیقی از کمبود مصرف آن در رژیم غذایی و افزایش نیاز جنین است که از ذخایر اسید فولیک مادر استفاده می کند.
کم خونی فقر اسید فولیک ( کم خونی مگالوبلاستیک )
کم خونی همولیتیک : این کم خونی ها در اثر کمبود اسید فولیک پدید می آیند. گلبول های قرمز بزرگ قادر به تغییر شکل خود در عروق کوچک نمی باشند و در نتیجه پاره و تجزیه می شوند. کاهش عمر این سلول ها موجب کم خونی می گردد.
بدخیمی
بیماری کبدی
بیماری مزمن کلیوی
سایر آزمایش های مربوط
ویتامین B12
شمارش کامل سول های خون (CBC)
✅ با ما در مسیر سلامتی گام بردارید ✅